Burn-out; de symptomen en oorzaken
Er zijn tal van symptomen te noemen die optreden bij langdurige spanning in je leven (en die niet altijd in verband staan met een burn-out), maar veel voorkomende zijn:
- Angst en innerlijke onrust
- Slapeloosheid
- Concentratieverlies en vergeetachtigheid
- Overmatig denken en zorgen maken
- Stemmingswisselingen, snel geïrriteerd, cynisch
- Fysieke klachten (hoofdpijn, rugpijn, nek- & schouderklachten, maag- & darmklachten, huiduitslag, kaakproblemen, hartkloppingen, etc.)
- Terugtrekken en minder deelnemen aan sociale activiteiten
- Continu in de actiemodus en moeite met op tijd stoppen (grenzeloos gedrag)
- Weinig ruimte en tijd maken voor bezinning.
In de de fase voorafgaand aan een burn-out geeft je lichaam diverse signalen en is er sprake van een vermindering van zelfvertrouwen.
Hoe ontstaat een burn-out?
Een burn-out ontstaat door een combinatie van factoren op werkvlak, privé en innerlijke factoren. Op het werk kan er sprake zijn van een organisatiestructuur of bedrijfscultuur die stress in de hand werkt, gebrek aan heldere communicatie, het ontbreken van inspirerend leiderschap, conflictsituaties of een functie die niet (meer) passend is. Innerlijke factoren zijn bijvoorbeeld: perfectionisme/lat hoog leggen, (te)groot verantwoordelijkheidsgevoel, een laag gevoel van eigenwaarde en daaraan gerelateerde faalangst.
Deze innerlijke factoren leiden naar erg hard je best doen, moeite om grenzen te bewaken, behoefte aan waardering van derden en het gevoel hebben dat het nooit ‘goed-genoeg’ is. Het kan ook leiden tot een staat van ‘verlamming’, waarbij je misschien wel aan het werk bent, maar onder je niveau werkt en presteert (=kans op bore-out). Ook privéproblemen zoals een scheiding, veeleisende gezinssituatie of het overlijden van een naaste zijn vaak van grote invloed op je innerlijk evenwicht en kunnen als ‘trigger’ dienen voor het zichtbaar worden van de, vaak al langer sluimerende, burn-out.
Een burn-out komt over het algemeen voort uit een (onbewuste) sterke behoefte aan innerlijke verandering. Het is een persoonlijke crisis, waarbij je tijdelijk wordt ‘stilgezet’. Het dwingt je om nieuwe keuzes te maken. Mensen die een burn-out krijgen zijn gedreven persoonlijkheden die het lastig vinden om toe te geven dat ze misschien een stapje minder hard zouden mogen lopen. Vaak moeten ze eerst ‘met de rug tegen de muur’ staan, voordat ze actie ondernemen en hulp inschakelen. Het roept een gevoel van falen en controleverlies op en dat is juist wat ze willen voorkomen. Een burn-out ‘overvalt’ hen dan ook vaak, omdat ze gevoelens/signalen lange tijd negeren en maar doorgaan.
Integrale aanpak
Vitaliteit is breder dan alleen je lichamelijke conditie en gezondheid (fysieke vitaliteit). Het gaat ook over positieve gevoelens van zelfvertrouwen en eigenwaarde (emotionele vitaliteit), helder en vernieuwend kunnen denken, veerkracht en flexibel meebewegen bij veranderingen (mentale vitaliteit) en je onderdeel voelen van een groep/groter geheel (verbinding= spirituele vitaliteit). Onder spirituele vitaliteit valt ook zingeving; datgene doen wat voldoening en vervulling geeft, voor werkplezier en energie. Door een goede balans te vinden tussen je eigen koers varen en aanpassing aan die van anderen.
Wil je weten wat je kunt verwachten in een coachtraject? Check dan de pagina burn-out onder het kopje Vitaliteit.
